
200 jaar geleden werd Nederland geteisterd door een grote stormvloed. Dijken braken door en grote delen van het land kwamen onder water te staan. Honderden Nederlanders verdronken. Deze ‘vergeten watersnoodramp’ wordt in februari herdacht in onder andere Friesland en Overijssel. Werelderfgoed Woudagemaal en Werelderfgoed Schokland zijn bij de herdenkingen aangehaakt, waarmee de regionale geschiedenis voor een breder publiek toegankelijk wordt gemaakt.
Natuurramp van de eeuw
Bijna tweederde van Fryslân werd door de watersnood getroffen. De schade was aanzienlijk en 17 mensen vonden in deze provincie de dood. Overal klonk klokgelui, om inwoners te waarschuwen voor het naderende onheil: de grootste natuurramp die zich in de negentiende eeuw in Nederland zou voordoen. Op 2 februari – destijds de vooravond van de ramp – zullen meer dan honderd klokken en klokkenstoelen luiden, als herinnering aan de ramp. Daarnaast organiseren tal van instellingen activiteiten. Werelderfgoed Woudagemaal is als onderdeel van de projectgroep ‘De Vergeten Watersnood van 1825’ betrokken bij de herdenkingen.
De ontruiming van Schokland
De provincie Overijssel werd tussen 3 en 5 februari het zwaarst getroffen: hier kwamen 305 inwoners om het leven. Behalve mensen verdronk ook veel van het vee. De materiele schade was aanzienlijk. Het eiland Schokland maakte in 1825 deel uit van Overijssel. 13 mensen kwamen om het leven. De schade was zo groot, dat de al armoedige bewoners nog meer afhankelijk werden van steun van de overheid. Deze watersnoodramp vormde een van de aanleidingen om het eiland in 1859 te ontruimen. Op Werelderfgoed Schokland wordt op 4 februari om 18.25 uur de klok geluid en er vindt een kleinschalige herdenking plaats.
De Watersnoodramp in Friesland
‘De Vergeten Watersnood van 1825’ is een initiatief van Mar en Klif - bezoekerscentrum Nationaal Landschap Zuidwest Fryslân, Museum Warkums Erfskip, het Fries Scheepvaart Museum, Wetterskip Fryslân/Woudagemaal en Stichting Histoarysk Wurkferbân Gaasterlân. De projectgroep heeft de wens om in 2025 de watersnood en de verhalen hierover in de schijnwerpers te zetten, samen met iedereen die daaraan wil bijdragen. Meer informatie is te vinden op www.1825.frl.
De Watersnoodramp in Overijssel
De herdenking van de Watersnoodramp van 1825 in Overijssel is een initiatief van het Oversticht, Stichting Overijsselacademie en Waterschap Drents Overijsselse Delta. In de Broederkerk in Kampen vindt op 5 februari een Watersnoodsymposium plaats. Ook is er een podcast ontwikkeld, doen vrijwilligers onderzoek naar de verhalen van de watersnoodramp en wordt watererfgoed gerestaureerd. Meer informatie vind je op stormvloed1825.nl. Hier vind je ook alle deelnemers van het klokluiden.
Werelderfgoed Woudagemaal
Het Ir. D.F. Woudagemaal is een magistrale beleving van stoom, architectuur en water. Het wordt vanaf 1920 ingezet om overtollig water vanuit Friesland in de Zuiderzee, en later het IJsselmeer, te pompen. Het gemaal in Lemmer is het grootste nog functionerende stoomgemaal ter wereld en staat sinds 1998 op de UNESCO Werelderfgoedlijst. https://www.woudagmaal.nl
Werelderfgoed Schokland
Het voormalige eiland Schokland en het gebied eromheen vertellen een verhaal over 10.000 jaar leven met water in Nederland. In de bodem liggen vele archeologische bodemschatten en daarmee kent Werelderfgoed Schokland de langste bewonersgeschiedenis van Nederland. Schokland en omgeving staat sinds 1995 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. https://www.museumschokland.nl
(Afbeelding: De Noordelijke Provincien van het Koninkrijk der Nederlanden tijdens de watersnoodramp van 1825. Maker: Evert Maaskamp uit Amsterdam. Bron: Rijksmuseum.)